Kruiden en Specerijen van A tot Z (deel 1)

We kennen veel verschillende kruiden die van oorsprong in de keuken werden gebruikt om de geur en smaak van gerechten te verbeteren. Van oudsher spelen ze een veel bredere rol en werden ze ook als geneesmiddel ingezet. De geneeskrachtige werking van kruiden helpt de gezondheid onderhouden. Ze beïnvloeden de werking van de organen en ondersteunen daarmee de lichaamsfuncties.

Terwijl kruiden afkomstig zijn van kleine groene planten en in principe overal kunnen groeien, komen specerijen meestal uit landen met een tropisch of subtropisch klimaat. Kruiden zijn een alternatief voor zout. Ze hebben een hoge verzadigingswaarde en werken niet zuurvormend.

Een overzicht van diverse kruiden en hun werking die je kunt toepassen bij bepaalde klachten of in bepaalde situaties:

Anijs
Anijs verhoogt de concentratie, is hartversterkend en bevordert vochtafscheiding van klierachtige organen. Het is een goed middel tegen vastzittend slijm en vergemakkelijkt een vastzittende hoest. Het werkt opwekkend, kalmerend en krampopheffend. De specifieke geur aan anijszaas komt van de geurstof fenol anethol en heeft een antioxidante werking. De zaden reinigen de darmen en zijn rijk aan olie en eiwitten.

Basilicum
Basilicum werkt licht kalmeren, ontsmetten en tegen maagpijn en misselijkheid. Het gaat gasvorming tegen. Het ondersteunt de hartwerking en bevordert de slaap. Basilicum is ook een efficiёnt antiallergisch middel tegen spijsverteringsallergieёn.

Bieslook
Bieslook is verwant aan bolgewassen, z.a. ui, prei en knoflook. Het is licht ontstekingsremmend, werkt ontsmettend. Het kan de gevolgen van reumatische aandoeningen verlichten. Het is rijk aan vitaminen A, B en C en aan calcium.

Brandnetel
Brandnetel helpt het lichaam ontgiften. Het werkt vooral bloedzuiverend en bloedstelpend. Het kan tijdens de menstruatie helpen zware menstruatie te verlichten. Het reinigt de urinewegen en kan daarbij helpen nierstenen te voorkomen. Voor de darmen is het interessant omdat het bepaalde stoffen bevat die bacteriegroei tegengaan. Het heeft ook een positief effect bij allergische aandoeningen, z.a. hooikoorts en astma. Verder is brandnetel rijk aan vitamine C, D en aan kalium en ijzer.

Citroenmelisse
Citroenmelisse verzacht keelpijn. Het werkt kalmerend en slaapverwekkend. Het helpt tegen angst, nervositeit en depressie omdat het een positief effect heeft op het zenuwstelsel. Citroenmelisse versnelt een trage spijsvertering en verzacht bij maag- darmkrampen. Het werkt pijnstillend en bloedverdunnend. Het bevat de vitaminen A, B, C en calcium, kalium en koper.

Fenegriek
Fenegriek speelt een belangrijke rol in de reiniging van het lymfestelsel en stimuleert de lever en spijsvertering. Het is rijk aan de vitaminen A, B, C en E en calcium en fosfor. De slijmstoffen in fenegriek remmen de eetlust. Behalve de slijmstoffen bevat fenegriek ook de bitterstof saponine. Beide hebben een verlagend effect op het cholesterolgehalte. Verder is fenegriek rijk aan oestrogeen.

Gember
Gember komt inmiddels in heel veel keukens voor. Het bevat veel positieve eigenschappen, z.a.:

• het werkt verwarmend en geeft energie
• het is een sterke antioxidant
• het ondersteunt de spijsvertering
• het bevordert de ademhaling
• het helpt gasvorming en obstipatie te verlichten
• het werkt ontstekingsremmend
• het beschermt het maag- en darmslijmvlies en voorkomt misselijkheid
• het beschermt de lever tegen chemische gifstoffen
• het heeft antivirale en antibacteriёle eigenschappen
• het ondersteunt de werking van de gal

Kamille
Kamille werkt rustgevend en verbetert de stemming. Het ondersteunt de spijsvertering, wat helpt bij de opname van voedingsstoffen en het uitscheiden van gifstoffen. Kamille houdt bloedklontering tegen, werkt ontstekingsremmend. Het versterkt het maag en darmslijmvlies. Het kan wel allergische reacties geven, vooral als er problemen zijn met het slijmvlies van de luchtpijp en maag.

Kaneel
Kaneel remt bloedsuikerschommelingen. Het zorgt voor het dalen van het cholesterolgehalte. Het stimuleert de eetlust, goede darmbacteriёn en de luchtwegen. Kaneel remt ontstekingsprocessen. Het werkt pijnstillend en bloedverdunnend.

Komijn
Komijn kalmeert, vermindert gasvorming. Het werkt ontstekingsremmend doordat het salicylzuur bevat. Hele zaden reinigen de darmen. Bij het roosteren van komijn ondergaan de suikers bruiningsreacties. Hierbij ontstaan hartige geuren. De geur is verwant aan de essentie van bittere amandelen.

Koriander
Koriander is een natuurlijke smaakversterker die gerechten pikanter maakt. Het bevat net als komijn salicylzuur en werkt daardoor ontstekingsremmend. Om krampen en winderigheid te voorkomen kun je het toevoegen aan peulvruchten. Verder stimuleert het de maagzuurproductie en is het energiegevend. Koriander helpt bij maagzweren en vrijwaart de maag en darmen van salmonellose. De bacterie salmonella veroorzaakt salmonellose dat zich uit in een acute darmontsteking. Gemalen korianderzaad is een goed bindmiddel voor een saus.

Kruidnagel
Kruidnagel is net als gember een veel gebruikt keukenkruid. Kruidnagel geeft energie. Het is een sterke antioxidant. In de indisch/javaanse en aziatische keuken wordt het veel gebruikt in gerechten, maar ook ingezet als geneeskrachtig middel. Het werd o.a. gebruikt bij kiespijn en wondjes (aften) in de mond.

Kurkuma
Kurkuma ook wel geelwortel genoemd, wordt heel veel in de Ayurvedische keuken gebruikt. Het is een plant uit de gemberfamilie. Net als gember ondersteunt het de lever bij het ontgiften. Het werkt verwarmend, gaat krampen tegen en bevordert de eiwitvertering. Kurkuma vermindert de cholesterolopname uit de darmen en stimuleert de omzetting van cholesterol in galzuren. Het remt trombose, schimmels, z.a. candida, bacteriёn en virussen en ondersteunt het immuunsysteem.

Tot zover het eerste deel over kruiden en specerijen. Hoewel de meeste kruiden en specerijen gezondheidsbevorderende eigenschappen bezitten is het raadzaam bij gebruik van medicijnen en bepaalde klachten of aandoeningen voorzichtig te zijn met het gebruik van bepaalde kruiden of specerijen. Binnenkort daarover meer, in deel 2 over dit onderwerp.

Felicia Mau-Asam
Orthomoleculair Voedings- & Detox Coach
www.essentiallifestyle.nl