Moordenaars van mensenrechtenadvocaat na zes jaar veroordeeld

NAIROBI / KENIA – Vier daders zijn veroordeeld voor de moord op mensenrechtenadvocaat
Willie Kimani, zijn cliënt Josephat Mwenda en hun chauffeur Joseph Muiruri. De drie mannen
werden op 23 juni 2016 ontvoerd door de Keniaanse politie, gemarteld en vermoord. De
moordzaak kreeg aandacht in de internationale pers en bracht in Nairobi massale protesten op
gang. De veroordeling, ruim zes jaar later, betekent een doorbraak in de strijd tegen
politiegeweld in Kenia.

Rechter Jessie Lessit oordeelde vrijdag 22 juli dat drie politieagenten en één politie-informant schuldig
zijn aan de moord op Willie, Josephat en Joseph. De straf wordt op een later tijdstip bepaald. Een
vijfde verdachte werd vrijgesproken bij gebrek aan bewijs – de openbaar aanklager gaat hiertegen
mogelijk in beroep.
Willie Kimani was advocaat bij International Justice Mission (IJM) in Kenia, en verdedigde de zaak van
motortaxichauffeur Josephat Muiruri. Bij Josephat sloeg op 10 april 2015 het noodlot toe. Die dag
hield een politieagent hem aan en schoot hem zonder aanleiding in zijn hand. Door de verwonding
kon hij zijn werk niet langer doen. De agent, genaamd Fredrick Leliman, probeerde de schietpartij te
verdoezelen. Hij bracht Josephat naar een privéziekenhuis in plaats van een overheidsziekenhuis en
klaagde hem aan voor drugsbezit, gokken en verzet bij arrestatie.

Willie Kimani deed onderzoek naar de zaak voor IJM Kenia en overtuigde het IJM-team ervan om
deze zaak op te pakken. Intussen voerde Leliman de druk op Mwenda verder op. Hij beschuldigde
hem van diverse verkeersovertredingen – hoewel Josephat door zijn gewonde hand niet eens meer in
staat was om motor te rijden. Ook zocht de agent, die een invloedrijke positie had bij de politie, hem
thuis op om hem te intimideren. De bedreigingen werden zo erg dat Josephat vreesde voor zijn leven
en besloot te verhuizen.

Op 23 juni 2016 bezochten Willie, Josephat en hun chauffeur Joseph een hoorzitting over de
aanklacht voor verkeersovertreding. Na het verlaten van de rechtbank, ontvoerde de politie hen en
zette hen vast in een politiecel.
Willie slaagde erin een briefje aan Josephats vrouw te schrijven met een noodkreet. Hij gooide het
briefje uit het raam, waar een motorrijder het later vond. De chauffeur probeerde Josephats vrouw te
bellen, maar zij herkende het nummer niet en nam daarom niet op.
Tegen de avond zette het IJM-
team een zoektocht op touw. Ze gingen langs bij politiebureaus in de wijde omtrek.
Om 19:30 kwamen ze aan op de plek waar de drie mannen hadden vastgezeten, maar inmiddels waren ze daar al
weggevoerd.

Een week later vonden IJM-medewerkers de zwaar toegetakelde lichamen van de drie mannen in een
rivier in Ol Danyo Sabuk, bijna honderd kilometer buiten Nairobi. De ontdekking veroorzaakte een
schokgolf in Kenia, trok aandacht van de internationale pers en bracht in Nairobi massale protesten op
gang.
Langste zaak ooit.
In augustus 2016 werden vijf personen, waaronder vier politieagenten, aangeklaagd voor de moorden.
Het proces begon in november 2016 en sleepte zich jaren voort door talrijke verdagingen en
vertragingen.
Zes jaar later heeft rechter Jessie Lessit tientallen getuigenissen gehoord en 6.114 pagina’s over de
zaak getypt. Tijdens het proces worden 117 bewijsstukken ingediend. De rechter krijgt DNA-monsters
te zien, een ijzingwekkend verslag van een verdachte over de misdaad, analyse van mobiele
telefoongegevens en ander belangrijk bewijsmateriaal.
Volgens rechter Lessit is dit de langste zaak
die zij ooit heeft behandeld.

Bij zaken over politiegeweld duurt alles langer, legt Vincent Chahale van IJM Kenia uit. “De politie
onderzoekt de politie, en dus krijg je al problemen in de onderzoeksfase. De daders weten hun sporen
te verdoezelen, en politiemensen willen niet getuigen tegen hun collega’s.”
Politiemoorden zijn in Kenia niet uitzonderlijk. Volgens Missing Voices, een groep van diverse
organisaties die onderzoek doet naar politiegeweld in Kenia, zijn er alleen al dit jaar 72 mensen
vermoord door de politie en zijn er 3 mensen vermist geraakt nadat de politie hen oppakte.
Doorbraak
Paul Kinuthia, de vader van Willie Kimanie, vertelde vorig jaar in een interview met The Guardian over
de impact van de moord. De aanblik van het dode lichaam van zijn zoon, op de oever van de rivier
waarin hij als kind speelde, staat in zijn geheugen gegrift. “Ik heb een wond in mijn hart,” vertelde hij.
“Zolang deze zaak voortduurt, zal die wond niet genezen. Elk jaar dat voorbijgaat is een herinnering
aan hoe mijn zoon en twee anderen werden gedood.”
Zolang het rechtssysteem in Kenia niet functioneert, zal het moorden doorgaan en zullen mensen in
schimmige omstandigheden vermist raken. De veroordeling van vrijdag 22 juli betekent echter een
doorbraak in de jarenlange strijd tegen politiegeweld in Kenia. Na de uitspraak van de rechter, vrijdag,
zei Paul Kinuthia: “Ik ben nog steeds verdrietig over het overlijden van mijn kind.
Tegelijk dank ik God dat er eindelijk gerechtigheid is.”

Caroly Houmes, directeur van IJM Nederland, spreekt van een belangrijke mijlpaal. “Na zes jaren van
vele getuigenverhoren, verdriet en moed is er eindelijk een uitspraak. Het was pijnlijk om opnieuw tot
in detail te horen hoe onze collega’s en cliënt om het leven zijn gebracht. Deze uitspraak is ontzettend
belangrijk voor het rechtssysteem in Kenia: dat ook politie verantwoordelijk wordt gehouden. Als IJM
blijven we in Kenia strijden zodat mensen worden beschermd door een goedwerkend rechtssysteem
en nooit het slachtoffer worden van deze misdaad.”

 

International Justice Mission (IJM) is een organisatie die mensen in armoede beschermt tegen
geweld. IJM werkt samen met lokale autoriteiten in 33 kantoren in 23 landen om slavernij, geweld
tegen vrouwen en kinderen, en andere vormen van geweld tegen mensen die arm zijn te bestrijden.

IJM richt zich op het bevrijden van slachtoffers, traumazorg, het ter verantwoording roepen van daders
en het versterken van rechtssystemen.
Het IJM-kantoor in Kenia is in 2001 geopend en richt zich op het bestrijden van politiegeweld en
seksueel geweld tegen kinderen. IJM Kenia richt zich op het welzijn van de families die door deze
misdaden zijn getroffen, de snelle veroordeling van daders en de versterking van Kenia’s openbare
rechtssysteem om mensen in armoede structureel te beschermen tegen geweld. Voor meer informatie
klik hier.